همانطور که در مقاله آموزش نصب وردپرس شرح دادیم، مدیریت محتوای وردپرس به زبان php و پایگاه داده آن با MySQL نوشته شده‌اند. برای نصب و استفاده از وردپرس نیازی به دانش php و MySQL نیست، اما داشتن درکی از آنها می‌توانند شما را در بسیاری از موارد کمک شایانی کند. در این سری از مقالات آموزش آی‌پلاس با شما درباره “مدیریت دیتابیس وردپرس” صحبت خواهیم کرد.
مدیریت دیتابیس وردپرس
MySQL چیست؟
یک سامانه برای مدیریت پایگاه داده متن باز می‌باشد که در سال ۱۹۹۵ میلادی به صورت ابتدایی منتشر شد و در سالهای بعد توسعه یافت. از سال ۲۰۱۰ میلادی نیز این سیستم توسط شرکت اوراکل توسعه داده شد و همین شرکت نیز وظیفه توزیع و پشتیبانی آن را برعهده دارد.
سرورهای MySQL به چندین کاربر به صورت همزمان، اجازه استفاده از داده‌ها را می‌دهد.
مزیت MySQL
سایت‌های بسیاری برای پایگاه داده خود از MySQL استفاده نموده‌ند و از آن جمله می‌توان به دانشنامه ویکی پدیا، فیس‌بوک، لینکداین، نوکیا، فلیکر، دیگ، وردپرس و… اشاره کرد.
دلیل استفاده سایت‌های فوق مزیت‌هایی بوده است که به آنها اشاره می‌کنیم:
- مقیاس پذیری و قابلیت انعطاف
- عملکرد بالای این سیستم
- در دسترس بودن بالا
- پشتیبانی از تراکنش‌ها
- محافظت از داده‌ها
- آسان بودن مدیریت
- آزاد بودن برنامه
- پشتیبانی شبانه روزی
عملکرد دیتابیس در وردپرس
همانطور که گفتیم وردپرس با زبان برنامه‌نویسی PHP کدنویسی شده است و به همین دلیل با PHP اطلاعات را با دیتابیس رد و بدل می‌کند. اطلاعاتی که در این بین بر روی دیتابیس نوشته یا خوانده می‌شود شامل: برگه‌ها، نوشته‌ها، رسانه‌ها، نظرات، دسته‌بندی‌ها، برچسب‌ها، زمینه‌های دلخواه، کاربران، پیوندها و… می‌باشد.
در هنگام نصب وردپرس، به مرحله‌ای می‌رسید که وردپرس از شما درخواست می‌کند اطلاعات دیتابیس یا همان پایگاه داده را وارد نمایید که این اطلاعات در فایلی به نام wp-config.php در وردپرس ذخیره شده و وظیفه‌ی دادن دسترسی دیتابیس به وردپرس برای نوشتن و خواندن اطلاعات را برعهده دارد.
جداول دیتابیس در وردپرس
یکی از موارد مهم و پیش‌نیاز مدیریت دیتابیس وردپرس، داشتن شناخت کافی از جداول دیتابیس می‌باشد. بعد از نصب وردپرس و با ورود به کنترل پنل phpMyAdmin به ۱۱ جدول ساخته شده توسط وردپرس می‌رسیم که هر کدام اطلاعاتی را درون خود دارند و اطلاعات هر قسمت از سایت و وردپرس شما در یکی از این جداول ذخیره شده است.
phpmyadmin چیست؟ نرم افزاری متن باز و آزاد می‌باشد که با زبان برنامه نویسی php نوشته شده است و هدف از تولید آن، مدیریت پایگاه داده MySQL مانند ایجاد تغییر یا حذف پایگاه داده، جداول، فیلدها، ردیف‌ها، مدیریت کاربران، مدیریت دسترسی‌ها و… بوده است.
معرفی جداول موجود دیتابیس در وردپرس
در ادامه مقاله مدیریت دیتابیس وردپرس شما را با جداولی که هنگام نصب وردپرس درون دیتابیس ساخته شده‌اند آشنا می‌کنیم:
wp_commentmeta
این جدول اطلاعات متای نظرات را در خود نگهداری می‌کند. متا در این جدول به این معناست: مثلاً در قسمت نظرات سایت: دیدگاه تأیید شده است، دیدگاه در صف بررسی قرار دارد یا دیدگاه به زباله دان منتقل شده است و…
این جدول، خود نیز شامل فیلدهای: meta_value, meta_id, comment_id و meta_key می‌باشد.
wp_comments
این جدول، نظرات سایت شما را در خود نگهداری می‌کنید؛ مانند: نویسنده نظر، آدرس ایمیل، وبسایت، محتوای نظر و…
نکته مهم: توجه داشته باشید جداول wp_commentmeta و wp_comments با هم فرق دارند و برای درک تفاوت آنها دوباره قسمت توضیحات و قسمت برجسته (پر رنگ) شده متن هر کدام را در بالا مطالعه فرمایید.
wp_links
این جدول، نگهداری اطلاعات لینک‌های وردپرس را در ورژن‌های قدیمی بر عهده داشت و در ورژن‌های جدید وردپرس کارایی خاصی ندارد.
wp_options
این جدول یکی از پر‌استفاده‌ترین و شلوغ‌ترین جداول وردپرس است که شامل تنظیمات سایت وردپرسی می‌شود. این جدول در بسیاری از پلاگین‌ها و قالب‌های وردپرسی نیز وجود دارد و به همین دلیل اطلاعات گوناگونی را در بر می‌گیرد. اگر نیاز دارید اطلاعاتی مانند آدرس سایت، ایمیل، دسته‌بندی، تعداد ارسال‌ها در هر صفحه، فرمت زمان، تاریخ و… را ویرایش کنید، از این طریق و این جدول نیز می‌توانید اقدام نمایید.
wp_postmeta
این جدول، اطلاعات متا نوشته‌ها، برگه‌ها و پست تایپ‌های دیگر را در خود نگهداری می‌کند؛ اطلاعات متا مانند: زمینه‌های دلخواه، قالب برگه‌ها، ساختار نوشته‌ها و… . البته پلاگین‌های دیگری نیز مانند سئو از این جدول استفاده می‌نمایند و اطلاعاتی را به آن اضافه می‌کنند.
wp_posts
این جدول، نوشته‌های سایت را در خود نگهداری می‌کند؛ مانند نوشته‌هایی که در قسمت وبلاگ (نوشته)، برگه‌ها، پست تایپ‌های سفارشی و بازبینی‌ها قرار دارند.
wp_terms
این جدول، اطلاعات taxonomy ها را در برمی‌گیرند، مانند دسته بندی‌ها، برچسب‌ها و…
Taxonomy چیست؟ شیوه‌ای برای دسته بندی آیتم‌های مختلف در گروه‌های مجزا می‌باشد، به این آیتم‌ها term نیز می‌گویند.
wp_termsmeta
این جدول، اطلاعاتِ ارتباط بین نوشته‌ها و دسته‌بندی‌ها و برچسب‌ها را مشخص می‌نمایند. مثلاً: نوشته “a” در دسته‌بندی “b” و برچسب یا تگ “c” قرار دارد.
wp_term_taxonomy
این جدول، تعیین می‌کند که عبارات ذخیره شده در wp_terms کدامیک برچسب هستند و کدام یک دسته بندی!
wp_usermeta
این جدول، اطلاعات متای کاربران شما را در خود نگهداری می‌کند؛ مانند: آدرس شبکه‌های اجتماعی، شناسه منحصر به فرد کاربر و…
wp_users
این جدول، اطلاعات کاربران سایت شما را در خود نگهداری می‌کند؛ مانند: مشخصات کلی کاربر اعم از – نام کاربری، رمز عبور، ایمیل، سایت، آدرس و…
| نکته: هنگام نصب وردپرس پیشوند پیش‌فرض جداول وردپرس wp_ می‌باشد که این مورد قابل تغییر است و در صورتیکه تغییر کند، جداول معرفی شده در بالا نیز این تغییر را بر روی خود اعمال می‌کنند. برای مثال اگر پیشوند جداول وردپرس را که wp_ می‌باشد به wpnew_ تغییر دهیم جدول wp_options به wpnew_options تغییر نام می‌دهد و الی آخر. |
مدیریت دیتابیس وردپرس توسط phpMyAdmin
همانطور که در ابتدای مقاله توضیح دادیم، phpMyAdmin یک نرم افزار اپن سورس می‌باشد و با خرید یکی از سرویس‌های هاستینگ لینوکسی، می‌بینید که این نرم افزار نیز در کنترل پنل هاستتان قرار گرفته است.
پنل phpMyAdmin به صورت زیر می‌باشد و پس از ورود با تصویر زیر روبرو خواهید شد:
در ستون سمت چپ با لیستی از دیتابیس‌هایی که برای سایت خود ساخته‌اید روبرو می‌شوید و با کلیک بر روی هر کدام، جداول مربوط به آن دیتابیس را مشاهده خواهید کرد.
از طریق همین پنل phpMyAdmin می‌توانید عملیات‌های متعددی را انجام دهید. مانند: جستجوی عبارتی خاص در نوشته‌های سایت و جایگزینی آن عبارت یا کلمه، تعمیر دیتابیس، بهینه سازی دیتابیس، افزودن کاربر به سایت، تغییر دامنه سایت، تغییر رمز ادمین وردپرس، غیرفعال کردن قالب و پلاگین‌ها و…
بکاپ گیری از دیتابیس وردپرس
یکی از موارد مهم در مدیریت دیتابیس وردپرس، تهیه بکاپ از دیتابیس است. برای این منظور پس از ورود به phpMyAdmin دیتابیس مورد نظر خود را انتخاب نمایید، سپس از تب بالای صفحه بر روی Export کلیک کنید.
در صفحه باز شده می‌توانید به دو روش از دیتابیس سایت خود خروجی و بکاپ بگیرید:
- روش سریع یا Quick
- روش سفارشی یا Custom
با انتخاب گزینه Quick دیتابیس شما با فرمت .sql برون ریزی می‌شود و با دادن لینک توسط برنامه می‌توانید بلافاصله آن را دانلود و در کامپیوتر خود ذخیره نمایید.
اما با انتخاب گزینه Custom می‌توانید با تنظیمات دلخواه دیتابیس خود را دانلود و ذخیره نمایید؛ با انتخاب این گزینه صفحه دیگری برای شما باز خواهد شد. در این صفحه تنظیمات مورد نظر خود را انجام می‌دهید، مثلاً اگر می‌خواهید جداول پلاگینی خاص را برون ریزی نکنید، جداول آن را انتخاب نمی‌کنید، همچنین می‌توانید فرمت ذخیره سازی را به صورت sql, zip, gzip یا… انتخاب نمایید (بهترین فرمت zip می‌باشد).
درون ریزی دیتابیس وردپرس
بعد از برون ریزی دیتابیس وردپرس، نوبت به درون ریزی یک فایل دیتابیس می‌رسد؛ شاید شما سایت خود را از هاستی به هاست دیگر یا دامنه‌ای به دامنه دیگر منتقل کرده‌اید، یکی از مراحل این انتقال درون ریزی فایل بکاپ دیتابیس سایت قبلی است؛ برای درون ریزی دیتابیس باید بر روی تب Import کلیک کنید و در صفحه باز شده فایل بکاپ دیتابیس وردپرس خود را با فرمت sql یا zip آپلود نمایید تا دیتابیس مورد نظر شما درون ریزی شود.
برای آشنایی بیشتر با این مفهوم، مقاله “آموزش انتقال دستی سایت وردپرسی” را مطالعه نمایید!
بهینه سازی دیتابیس وردپرس
لازم است در مدیریت دیتابیس وردپرس به بهینه سازی آن هم اشراف داشته باشید؛ آشنایی با این موضوع می‌توانید در بهینه سازی و افزایش سرعت انتقال اطلاعات و کاهش حجم دیتابیس سایت وردپرسی شما کمک کند.
هنگامی که سایتی راه‌اندازی می‌کنیم، به مرور زمان حجم دیتابیس پر می‌شود و یا فایل‌های اضافی درون آن زیاد می‌شوند و در نتیجه سرعت اجرای کوئری‌ها کند و کندتر می‌گردد؛ این مورد استفاده از دیتابیس و سایت را با مشکل مواجه می‌کند.
برای خلاصی از دست این موضوع آزار دهنده، با مراجعه به phpMyAdmin تمام جداول دیتابیس مورد نظرتان را انتخاب نمایید (Check All)، و سپس در پایین صفحه و جداول گزینه With Selected را بر روی Optimize table قرار داده و روی دکمه Go کلیک کنید.
با بهینه سازی دیتابیس وردپرستان، جداول بهینه شده و کوئری‌ها سریعتر اجرا می‌شوند. پس همواره مراقب حجم انباشته شده دیتابیس خود باشید و هر چند ماه یکبار آن را بهینه سازی کنید.
غیرفعال کردن افزونه‌ها از طریق دیتابیس
یکی دیگر از موارد جالب در مدیریت دیتابیس، توانایی غیرفعال کردن تمام افزونه‌های وردپرسی می‌باشد. برای انجام این کار وارد دیتابیس مورد نظر خود شوید، بر روی جدول wp_options کلیک کنید و فیلد active_plugins را جستجو نمایید، حالا مقدار این فیلد را ویرایش کنید و بر روی
a:0:{}
قرار دهید، با این روش تمام پلاگین‌های سایت شما غیرفعال شده‌اند.
تغییر رمز عبور ادمین سایت وردپرسی
در برخی موارد ممکن است به دلایل مختلف نتوانید با رمز ادمین وردپرس وارد سایت خود شوید و یا رمز عبور خود را فراموش کرده‌اید و ایمیل فراموشی رمز هم برایتان ارسال نمی‌شود و یا به دلایل دیگر…
خب هنوز برای تغییر رمز خود یک راه دیگر وجود دارد. برای شروع کار وارد هاست و سپس ماژول phpMyAdmin شوید، دیتابیس مورد نظر خود را پیدا کنید.
نکته: اگر هنگام کلیک بر روی phpMyAdmin و ورود به دیتابیس از شما نام کاربری و رمز عبور خواست، باید نام کاربری و رمز عبور دیتابیس سایت خود را وارد نمایید؛ اگر رمز دیتابیس خود را فراموش کردید ابتدا وارد فایل wp-config.php شوید و نام کاربری و رمز عبور دیتابیس خود را در جایی ذخیره نمایید و با آن وارد phpMyAdmin شوید.
پس از ورود به محیط phpMyAdmin و انتخاب دیتابیس خود، جدول wp_users را باز کنید و در قسمت Browse نام کاربری مورد نظر خود را انتخاب نمایید. اکنون باید فیلد user_pass که حاوی رمز عبور کاربری مورد نظرتان است ویرایش کنید.
در برخورد اول با فیلد user_pass با اعداد و ارقامی نامفهوم روبرو می‌شوید که دلیل آن هم این است که وردپرس رمز عبور را با MD5 هش می‌کند و سپس درون دیتابیس قرار می‌دهد؛ پس شما هم باید رمز عبور خود را با الگوریتم MD5 هش کنید و در فیلد مورد نظر قرار دهید.
رمز عبور خود را انتخاب نمایید و وارد سایت Free online md5 hash calculator شوید، این سایت رمزهای عبور را با الگوریتم MD5 هش می‌کند. بعد از هش کردن رمز عبور خود آن را درون فیلد user_pass قرار دهید و با زدن دکمه GO تغییرات را ذخیره کنید.
نکته: بهتر است رمز عبور انتخابی چند عدد و بدون ارقام و علامت‌های خاص باشد که هش کردن آن مشکلی برای ورودتان به وجود نیاورد؛ پس از ورود موفقیت آمیز به پیشخوان وردپرس از طریق همان پیشخوان و قسمت شناسنامه کاربر، می‌توانید رمز قوی خود که شامل اعداد، ارقام و علامت‌های خاص است را انتخاب و ذخیره نمایید.
نکات مهم در مدیریت دیتابیس وردپرس
- یکی از مسائلی که در مدیریت دیتابیس وردپرس گوشزد می‌شود، انتخاب نام کاربری و رمز عبور قوی و مناسب برای دیتابیس‌ها می‌باشد؛ پس حتماً این مورد را در دیتابیس خود لحاظ کنید و از رمزهای ساده استفاده نکنید.
- مقدار پیش فرض جداول وردپرس بر روی wp_ می‌باشد، جهت بالا بردن امنیت سایت خود بهتر است این پیشوند را تغییر دهید.
- هر ماه دیتابیس خود را بهینه سازی کنید.
- هر ماه از دیتابیس خود بکاپ بگیرید.
- حتی المقدور برای غیرفعال کردن پلاگین‌ها، قالب، تغییر رمز و… از کنترل پنل وردپرس اقدام نمایید و در مرحله آخر از دیتابیس استفاده نمایید.
- هیچگاه دیتابیس خود را در اختیار افراد دیگر قرار ندهید.
سخن پایانی
مقاله راهنمای مدیریت دیتابیس وردپرس نیز به پایان رسید اما نکات دیگری در کار با دیتابیس وجود دارد که در حین کار پدیدار می‌شوند؛ در صورتیکه شما نیز نکته‌ای را می‌دانید که از قلم افتاده است، می‌توانید آن را در قسمت نظرات اعلام کنید و پس از بررسی و در صورت درست بودن نکته، آن را با نام شما در مقاله لحاظ کنیم.
مدیریت دیتابیس وردپرس مبحث شیرینی است و اگر با آن کار کنید، مطمئناً به شگفت انگیز بودن آن پی خواهید برد؛ بهتر است به این مبحث مسلط شوید، چون در آموزش‌های دیگر به کار با دیتابیس نیاز خواهیم داشت.
در صورتیکه مقاله “مدیریت دیتابیس وردپرس” برای شما مفید بوده است، لطفاً جهت حمایت از ما آن را در شبکه‌های اجتماعی خود به اشتراک بگذارید، کافی است از دکمه‌های اشتراک گذاری استفاده نمایید.
